yar

Qaraqalpaqsha (kaa)

Morfologiyalıq hám sintaksislik qásiyetleri

atlıq, yar

Leksikalıq mánileri

1. Jaqın adam, dos, qollawshı, mehriban. • Qızın oylap qıladı zar, Shıqpaǵan ǵana janı bar, Qudayım bolǵıl maǵan yar, Dep zar jılap júrgen eken (Berdaq).
2. Súygilik, bir-birin súygen, jaqsı kórgen qız hám jigit. • Tal burımın yar qayırıp, Ash beline taslaydı (T. Seytjanov). {{mısalı|Kisi yarına sóz salma, Óz yarıńnan qaladursań (Berdaq). Súyikli yar, súygen yar — jaqsı kórgeni, qálegeni, unatqanı. {{mısalı|Biraq, joq ol {{ayrıqsha|súyikli yar, Kim bilsin ol kayda ketti (B. Ismaylov). {{mısalı|Sóylep turıp súygen yarıń, Birge desip shiyrin janıń (Á. Shamuratov). Súygen yarın qushıw — súyiw, jaqsı kóriw. • Muradıma jetpey kewlim tasar ma, Malsız jigit súygen yarın qushar ma (A. Dabılov). Yarı sınaw — sınaqtan ótkeriw. • Ábdiramannıń keldi arı, Otırǵanday sınap yarı (Sh. Artıq). Yarınday qılıw — awıs. yarınday kóriw, qásterlew, qádirlew. • Álpeshleydi yarınday qıp, Óneri edi súyip alǵan (Sh. Artıq). Yarlıq etpew — yar bolmaw. • Birewdiń yarı birewge yarlıq ete me, qurǵan qız-aw (K. Sultanov). Sáwer yar — jaqsı kórgen, unatqan. • Birewler balasın, kelinshekler sáwer yarların sorap atır (Ó. Xojaniyazov). Yar tutıw — súyiklik tabıw. • Júweri ektim kendir menen aralas, Bir yar tuttım orta boylı qálemqas (qq.x.q.). Yar bolıw — unaw, jaraw. • Yarım bolsa xosh qılıqlı, Maǵan qanday baxıt deyseń (Ó. Xojaniyazov). Yar keliw — awıs. úmit etiw, kútiw. • Sharıq iyirip sozıp saldım iyikke, Yar keldi dep juwırıp shıqgım biyikke (kq.x.q.). Yarına ahıw-zar etiw — intizar etiw, ıntıqtırıw. • Birewdi ulına, birewdi yarına ahıw-zar etip, júreklerin kúydirgen sen urıs! (Ó. Xojaniyazov). Yarın qushaǵına qısıw — qushaǵına alıw. • Qaraysań da ótken kisige: Qushaǵına yarın qısıp ap (T. Seytjanov). Yarın esine túsiriw, yarın yadına túsiriw — yadına keltiriw, oylaw. • Yarın esine tusirip, kóz aldılarında elesletkendey túr bildirip otır (Ó. Xojaniyazov). • Ol da yarın yadına tusirdi me, álle xat kelmeǵenine renjidi me? (Ó. Xojaniyazov). Yar izlew — yar tabıw, qıdırıw. • Bir minásip yar izlesem, Qarıydarım sen meniń (T. Seytjanov).

Derekler

1. QARAQALPAQ TILINIŃ TÚSINDIRME SÓZLIGI. Jeti tomlıq. Nókis, «Qaraqalpaqstan» baspası, 2023-jıl.